Aktualności

Wielki Czwartek otworzył przed nami bramę Misterium Chrystusa Ukrzyżowanego. Po zakończeniu czuwania w ciemnicy, Kościół w godzinach popołudniowych Wielkiego Piątku powraca na liturgię — najpoważniejszą i najbardziej surową w całym roku liturgicznym.

Liturgia Wielkiego Piątku Męki Pańskiej

To drugi etap pierwszego dnia Triduum — dzień Męki i Śmierci Pana. Nie odprawia się dzisiaj Mszy Świętej. W centrum całej celebracji znajduje się Krzyż, wokół którego koncentrują się cztery części liturgii: Liturgia Słowa, Adoracja Krzyża, Komunia Święta i procesja do Grobu Pańskiego.

Liturgia słowa

Liturgia rozpoczyna się w milczeniu. Kapłan pada na twarz — leży krzyżem przed ołtarzem. Ten gest prostracji, znany od starożytności, wyraża najgłębsze uniżenie Kościoła wobec misterium cierpienia i śmierci Chrystusa. Po modlitwie wstępnej następuje Liturgia słowa. Centralne miejsce zajmuje czytanie lub śpiew Męki Pańskiej według św. Jana — jednego z najbliższych świadków wydarzeń Kalwarii. Tekst ten, odczytywany bez kadzidła, mówi sam za siebie. Po homilii odmawiana jest uroczysta Modlitwa Powszechna. Jej forma — niezmienna od wieków — ma prosty i podniosły rytm: intencja, cisza, modlitwa kapłana, aklamacja „Amen”. Dziesięć wezwań obejmuje cały świat: Kościół, papieża, duchownych i świeckich, katechumenów, wszystkich chrześcijan, Żydów, niewierzących w Chrystusa, niewierzących w Boga, rządzących państwami, strapionych i cierpiących.

Adoracja Krzyża

Kulminacyjnym momentem Wielkiego Piątku jest adoracja Krzyża. Kapłan wnosi krzyż do prezbiterium. Zgodnie z wielowiekową tradycją, zostaje on odsłonięty stopniowo — w trzech etapach — przy śpiewie: „Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata. Pójdźmy z pokłonem”. Zwyczaj adoracji Krzyża wywodzi się z Jerozolimy. Już w IV wieku pielgrzymka Egerii wspominała, że wierni dotykali czołem i całowali relikwie Drzewa Krzyża. Dziś, zgodnie z przepisami, powinien być adorowany jeden krzyż.

W większych kościołach, gdy liczba wiernych uniemożliwia indywidualną adorację wszystkich, po oddaniu czci przez przedstawicieli wspólnoty (kapłani, osoby konsekrowane, służba liturgiczna), kapłan unosi krzyż i ukazuje go całemu zgromadzeniu. Po zakończeniu liturgii adoracja może być kontynuowana w ciszy, tak by każdy mógł podejść i oddać pokłon. Krzyż jest dany każdemu.

Komunia Święta

Tego dnia nie sprawuje się Eucharystii, jednak wierni mogą przyjąć Komunię Świętą — z Hostii konsekrowanych dzień wcześniej, podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej. Przez wieki Komunia w Wielki Piątek była zarezerwowana jedynie dla celebransa. Zwyczaj udzielania jej wszystkim wiernym pojawił się dopiero po reformach XX wieku. W Komunii tego dnia przyjmujemy Tego, którego Mękę kontemplowaliśmy.

Procesja do Grobu

Po zakończeniu liturgii następuje uroczyste przeniesienie Najświętszego Sakramentu do tzw. Grobu Pańskiego, który właściwie jest ołtarzem wystawienia. Według zwyczaju monstrancję okrywa się delikatną, przejrzystą zasłoną. Tak rozpoczyna się drugi dzień Triduum Paschalnego — dzień Chrystusa Pogrzebanego. Rozpoczyna się czas czuwania — już nie przy umęczonym, ale pogrzebanym Chrystusie. To przejście z Misterium Ukrzyżowanego do Misterium Pogrzebanego. Król zasnął. I oto ziemię ogarnia wielka cisza.