Czy wiesz, co oznaczają litery na drzwiach domów?
Każdego roku, 6 stycznia, wiele domów w Polsce zostaje oznaczonych literami K+M+B, C+M+B lub nawet J+M+J oraz cyframi nowego roku. Ten prosty gest, wykonywany pobłogosławioną kredą, niesie w sobie głębokie znaczenie.
Tradycje zapisu bywają różne. Najczęściej litery K+M+B odczytuje się jako inicjały Trzech Mędrców: Kacpra, Melchiora i Baltazara. Symbole te mogą także oznaczać łacińską formułę Christus mansionem benedicat – „Niech Chrystus błogosławi ten dom”. Jak wyjaśnia Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii:
„Błogosławieństwo domów, których drzwi znaczy się krzyżem Chrystusa, cyfrą nowego roku oraz tradycyjnymi inicjałami świętych Mędrców (K+M+B), co tłumaczy się formułą: Christus mansionem benedicat. Pisze się je pobłogosławioną kredą. Gesty te, wykonywane przez grupy dzieci w towarzystwie starszych, wyrażają prośbę o błogosławieństwo Chrystusa przez wstawiennictwo tych świętych Mędrców. Jest to też okazja do zbiórki ofiar na cele charytatywne i misyjne.”
Z kolei Księga błogosławieństw wspomina o jeszcze jednej możliwej formie: J+M+J, która odnosi się do Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa.
Te różnorodne formy pokazują bogactwo wielu tradycji. Warto zachować tę wersję, która jest bliższa naszym rodzinnym zwyczajom, pamiętając, że sednem tego gestu jest zaproszenie Chrystusa do naszego domu i wyrażenie prośby o Jego błogosławieństwo.
Misterium – Objawienie Boskiej Światłości
Uroczystość Objawienia Pańskiego, znana również jako Epifania, to jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich, starsze nawet od liturgicznego wspominania Bożego Narodzenia. Początkowo oba święta obchodzono jako jedno misterium, dopiero w IV wieku ich świętowanie zostało rozdzielone. Trochę upraszczając, podczas gdy Narodzenie Pańskie bardziej ukazuje człowieczeństwo Chrystusa, Objawienie Pańskie mocniej kieruje uwagę na Jego Boską naturę i powszechność działa zbawienia.
Podstawą tej uroczystości jest wydarzenie opisane w Ewangelii Mateusza (Mt 2,1-12): pokłon Mędrców, którzy przybywają, aby oddać hołd nowonarodzonemu Królowi. W tradycji chrześcijańskiej, od VIII wieku, nadano im imiona: Kacper, Melchior i Baltazar. Reprezentują oni całą ludzkość, która uznaje w Chrystusie Zbawiciela. Ich dary – złoto, kadzidło i mirra – mają swoje znaczenie: złoto podkreśla królewskość Jezusa, kadzidło Jego kapłańską misję, a mirra zapowiada Jego mękę i śmierć.
Jak zauważa Odo Casel, w Betlejem Bóg ukazał się w tym, co najmniejsze, podnosząc ludzką naturę do godności, o jakiej człowiek nie mógłby sam marzyć. Mędrcy odnaleźli Chrystusa nie w pałacu, ale w zwykłym domu. To otwiera nam oczy, że Jezus pragnie być obecny tam, gdzie jesteśmy – w codzienności naszych rodzin.
Życie – Objawienie w codzienności
Uroczystość Epifanii zachęca, by jak Mędrcy nie zatrzymać się tylko na znakach, ale pozwolić się im poprowadzić. Niesie także mocne przesłanie dla życia rodzinnego – przypomnienie, że Chrystus pragnie być obecny w każdym domu, nie tylko w czasie wielkich świąt, ale na co dzień.
Z tego powodu oznaczenie drzwi kredą to coś więcej niż tradycja; to zaproszenie Jezusa do naszych relacji, wyzwań i radości. Jak w domu przeżyć ten obrzęd?
Samo oznaczenie drzwi warto przeżyć wspólnie. Może ono zgromadzić wszystkich domowników i stać się okazją do wspólnej modlitwy. Dzieci mogą zapisać inicjały na drzwiach, a wspólne śpiewanie kolęd i okadzanie pomieszczeń kadzidłem może nadać tej chwili wyjątkowy charakter. To moment zatrzymania w codziennym biegu, który przypomina, że rodzina jest pierwszym miejscem, gdzie przekazywana jest wiara.
Jak przeprowadzić obrzęd?
Zapisany w Księdze błogosławieństw obrzęd błogosławienia domu można zrealizować w prosty sposób:
Głowa rodziny lub inna osoba przewodnicząca modlitwie stoi przed drzwiami mieszkania i mówi:
Słowo ciałem się stało.
Domownicy odpowiadają:
I zamieszkało między nami.
Następnie pobłogosławioną kredą zapisuje na drzwiach inicjały: C+M+B 2025 (lub inną wybraną formę, jak J+M+J). Potem przewodniczący modlitwie mówi:
Niech każdy szukający Chrystusa znajdzie Go zawsze między nami.
Domownicy odpowiadają:
Amen.
Następnie można zaśpiewać kolędę oraz okadzić mieszkanie poświęconym kadzidłem.